Tema e veçantë e konferencës

Promovimi i kërkimeve dhe botimeve mbi Arbëreshët e Italisë dhe për ta është misioni i QSPA, institucioni që do të jetë organizatori lokal për këtë konferencë. FEL 25  do t’i kushtojë disa panele diskutimit të temës së veçantë, “Gjendja dhe studimi i Arbërishtes si gjuhë e rrezikuar“. Prandaj, kontributet për këtë temë janë përqendruar gjeografikisht më shumë në zonat ku fliten varietetet arbëreshe. Sidoqoftë, tema e veçantë shqyrton të njëjtën përmbajtje si tema kryesore e konferencës: lidhja e gjuhëve të rrezikuara dhe diasporës. Ne kërkojmë kontribute për të gjitha çështjet e varieteteve arbëreshe të rrezikuara në lidhje me diasporën, si dhe studime përshkruese ose analitike që i qasen gjuhës nga këndvështrimet teorike ose të zbatuara. Ne mirëpresim studime nga disiplina të shumta (gjuhësi, studime letrare, antropologji, studime historike, studime pedagogjike etj.).

QSPA dhe Universiteti i Tiranës synojnë të fillojnë një fazë të re të bashkëpunimit të tyre, në të cilën çështjet e arbërishtes në rrezik të bëhen qendrore për tezat kërkimore të studentëve. Tema e veçantë përbën një hap të rëndësishëm në këtë bashkëpunim.

Për qëllime praktike dhe për të krijuar një hapësirë ​​krahasimi, në këtë konferencë ne do t’i konsiderojmë si “Arbërishte” duke përfshirë një grup prej katër gjuhësh të rrezikuara të lidhura (secila e përbërë më tej nga nënvariante të ndryshme) që fliten në vende të ndryshme të Mesdheut: Arbërishtja në Itali, dialekti Arvanitas në Greqi, Arbërishtja në Kroaci, dhe dialekti Arnaut  në Turqi – AAAA.

Temat e sugjeruara në lidhje me temën e veçantë të konferencës

  • Matja e nivelit të rrezikut të Arbërishtes (AAAA) – gjendja e gjuhës dhe ndryshimet nga fshati në fshat
  • Faktorët për ruajtjen e gjuhës  përkundër faktorëve të kërcënimit për Arbërishten (AAAA)
  • Rastet studimore mbi aspekte të ndryshme të rrezikimit të Arbërishtes: fushat e përdorimit, funksionet dhe qëndrimet gjuhësore (AAAA)
  • Dokumentimi i gjuhës përkundër strategjisë për rigjallërimin e Arbërishtes (AAAA)
  • Gjuhët e rrezikuara dhe Karta Evropiane për Gjuhët Rajonale ose të Pakicave – roli i shtetit pritës dhe shtetit amë (Itali, Shqipëri, Greqi dhe Turqi)
  • Roli i riteve fetare dhe i personaliteteve elitare në mirëmbajtjen e arbërishtes dhe aktivizmi i tyre në ngjarjet politike në shtetin pritës dhe shtetin amë (AAAA)
  • Ruajtja e gjuhës: marrëdhëniet historike midis komuniteteve arbëreshe (AAAA) dhe komuniteteve shqiptare
  • Ruajtja e gjuhës: marrëdhëniet historike midis komuniteteve arbëreshe (AAAA) dhe shtetit shqiptar (pas vitit 1912).
  • Kodifikimi, planifikimi dhe zgjedhja e varietetit si faktorë në ruajtjen dhe rigjallërimin e Arbërishtes në Itali
  • Ligji Italian 482 dhe hapat e rigjallërimit të Arbërishtes, në krahasim me pakicat e tjera gjuhësore të mbrojtura të Italisë
  • Rreziku i humbjes së gjuhës në diasporën e diasporës: raste të komuniteteve të diasporës që janë zhvendosur për herë të dytë drejt një vendi tjetër (p.sh. gjuha arbëreshe që flitet në New Orleans-USA nga grupe që kanë emigruar nga vendbanimet arbëreshe të Italisë).